ርዕስ:- የ መቶ ሃያ ስምንተኛዉ የ አደዋ የነፃነት ድል ቀን ሊትዮጵያ

ቀን:- የካቲት 25 / 2016 ርዕስ:- የ መቶ ሃያ ስምንተኛዉ የ አደዋ የነፃነት ድል ቀን ሊትዮጵያ © 2024 by Amanuel Etaa, Tesfaye Shiferaw, Entisar Mohammed, Kidist Melaku is licensed under Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International ርዕስ:- የ መቶ ሃያ ስምንተኛዉ የ አደዋ የነፃነት ድል ቀን ሊትዮጵያ ክፍል ሁለት:- ከባለፈዉ የክፍል ዝግጅት የቀጠለ የአድዋ ጦርነት በ1896 ዓ.ም የአድዋ ጦርነት የኢትዮጵያ ጦር የጣሊያንን ጦር በቆራጥነት አሸንፎ በአፍሪካ ታሪክ ትልቅ ለውጥ አስመዝግቧል። በአውሮፓ ኢምፔሪያሊዝም ላይ የአፍሪካን ተቃውሞ እና የኢትዮጵያን ሉዓላዊነት የሚያረጋግጥ ጠንካራ ማሳያ ነበር። የአድዋ ድል የአውሮፓን አይበገሬነት አፈ ታሪክ የሰበረ ሲሆን ሌሎች የአፍሪካ ሀገራት ከቅኝ አገዛዝ ጋር ለመዋጋት አነሳስቷቸዋል። በጥቅሉ ሲታይ፣ በአድዋ የኢትዮጵያ እና የኢጣሊያ ጦርነት በችግር ጊዜ አንድነትን፣ ቆራጥነትን እና ስትራቴጂካዊ / ክህሎታዊ እቅድን አስፈላጊነት ለማስታወስ ያገለግላል። የኢትዮጵያ ህዝብ ፅናቱን እና ነፃነቱን ከውጭ ወረራ የመከላከል አቅሙን አጉልቶ ያሳያል። የአድዋ ጦርነት ለኢትዮጵያውያን ብሄራዊ ኩራት ሆኖ እና የአፍሪካ ቅኝ ገዢዎችን የመቋቋም እና የመቋቋም ምልክት ሆኖ ቀጥሏል። ለማስታወስ ያህልም በመጋቢት 1 ቀን 1896 በኢትዮጵያ ኢምፓየር እና በጣሊያን መንግሥት መካከል የተደረገው የአድዋ ጦርነት በአፍሪካ ታሪክ ውስጥ ትልቅ ቦታ ያለው ክስተት ነበር። በጦርነቱ ወቅት የተከሰቱ አንዳንድ ዝርዝር የጦርነት ስልቶች እና ቁልፍ ክንውኖች እነሆ እንደሚከተለዉ ተዘርዝረዋል፡- 1. ስትራቴጂካዊ እቅድ፡- የኢትዮጵያው ዳግማዊ አጼ ምኒልክ ከጣሊያን ጋር ሊፈጠር ለሚችለው ግጭት ለብዙ አመታት ሲዘጋጁ ነበር። የጣሊያንን ወረራ ለመመከት ስልታዊ በሆነ መንገድ ኃይሉን በማሰባሰብ ከተለያዩ የኢትዮጵያ መሪዎች ጋር ጥምረት ፈጠረ። 2. የጣሊያን ወረራ፡- የጣሊያን ጦር በጄኔራል ኦሬስቴ ባራቲየሪ አዛዥነት ወደ ኢትዮጵያ ግዛት ዘምቶ የጣሊያንን ቅኝ ግዛት በአካባቢው ላይ ለማስፈን አስቦ ነበር። ሆኖም የኢትዮጵያን ሰራዊት ጥንካሬ እና ቁርጠኝነት አቅልለውታል። 3. የጦርነት ምስረታ፡- በዳግማዊ አጼ ምኒልክ እና በእቴጌ ጣይቱ ብጡል የሚመራው የኢትዮጵያ ጦር ሰራዊቱን በአድዋ ሜዳ ላይ በሚያዩት ኮረብታዎች ላይ ስልታዊ በሆነ መንገድ አስቀምጧል። የመሬቱን እውቀታቸውን ተጠቅመው ለኢጣሊያ ጦር ዘልቆ ለመግባት የሚከብድ የመከላከያ ቦታ ፈጠሩ። 4. ብልሃት ታክቲክ፡- በጦርነቱ ወቅት የኢትዮጵያ ጦር የጣሊያን ወታደሮችን ወደ ተጎጂ ቦታ ለማማለል የይስሙላ ማፈግፈግን ጨምሮ ብልጣብልጥ ስልቶችን ተጠቀሙ። ይህም የኢትዮጵያ ጦር ጣልያንን እንዲከብብና እንዲወጣ አስችሎታል፤ ይህም ትልቅ ድል አስመዝግቧል። 5. የፈረሰኞች አጠቃቀም፡- በጦርነቱ ውስጥ በሰለጠነ የፈረሰኛ ክፍል የሚታወቀው የኢትዮጵያ ጦር ወሳኝ ሚና ተጫውቷል። ጦርና ጎራዴ የታጠቁት የፈረሰኞቹ ጦር በጣልያን እግረኛ ጦር ላይ አሰቃቂ ክስ በመሰንዘር በጠላት ጦር መካከል ግርግርና ግርግር ፈጠሩ። 6. የጣልያን ሽንፈት፡- የጣሊያን ጦር ምንም እንኳን ከፍተኛ ትጥቅና ስልጠና ቢኖረውም የኢትዮጵያ ጦር ባደረገው ብርቱ ተቃውሞ እና ስትራተጂካዊ ጀብዱ ተዋጠ። ጦርነቱ ለኢትዮጵያ አንጸባራቂ ድል ያስመዘገበ ሲሆን የጣሊያን ጦር ከፍተኛ ጉዳት ደርሶበት በመጨረሻ ከጦር ሜዳ አፈገፈገ። መደምደሚያ:- 7. በኋላ፡- በአድዋ የደረሰው ሽንፈት ለኢጣሊያ ቅኝ ግዛት በምስራቅ አፍሪካ ትልቅ ሽንፈት ነበር። የኢትዮጵያን ሉዓላዊነት ከማጠናከሩም በላይ በአፍሪካ ውስጥ በአውሮፓ ኢምፔሪያሊዝም ላይ ሰፊ አንድምታ ነበረው፣ በአፍሪካ የበታችነት እና የአውሮፓ የበላይነት ላይ ያለውን አመለካከት የሚፈታተን። ባጠቃላይ የአድዋ ጦርነት የኢትዮጵያን ህዝብ ባዕድ ወረራ ለመመከት ፅናት፣ ስልታዊ ጥበብ እና አንድነት ማሳያ ነው። የአፍሪካ ታሪክ በቅኝ ገዢዎች ላይ የተቀዳጀውን ድል የሚያመለክት ታሪካዊ ክስተት ሆኖ ቆይቷል። በአድዋ ለነፃነት ተደረገዉ የድል ጦርነት ስናጠናና በጉዳዮ ዙሪያ ዝግጅቶቻችንን ስናጠናክር የተረዳነዉ እና በማህበረሰባችን ያስተዋልነዉ ነገሮች ስለሀገራችን ታሪኮች ያሉን ግንዛቤ ምን ያህል አሳሳቢ ደረጃ ላይ እንደደረሰ ነዉ። ምክንያቱም አባዛኛዉን የኢትዮጵያ ማህበረሰብ ይወክላሉ ብለን በቆጠርናቸዉ የኢትዮጵያ ዜግነት ያላቸዉ ግለሰቦች መሀል ባደረግናቸዉ ጥያቄ መጠይቅ በ መምህራን፣ ተማሪዎች፣ በተማረዉ /ባልተማረዉ የማህበሰብ አና በ ተለያዮ የእድሜ ክፍል ያሉ ኢትዮጵያዉያን ስለ አድዋ የነፃነት ጦርነት ያላቸዉ ግንዛቤ እንደ ኢትዮጵያዊ ዜጋ በጣም የሚያሳፍር እና ለወደፊት እጣፈንታችን ላይ ይህ ታሪክን አለማወቅ ምን ያህል እድገታችን ላይ እና ንቃተ-ህሊናችን ላይ ከባድ ተፅዕኖ ሊፈጥርብን እንደሚችል ተረድተናል። ይህም ደግሞ በትምህርት ቤቶች ላይ መንግስት ከአስተማሪዎች የማስተማር እና ለተማሪዎች ግንዛቤን ከማስጨበጥ ክህሎት በመገምገም እና ብቃትን በተመለከተ አሁንም አጥብቆ እርምጃ መዉሰድ እንዳለበት ነዉ። በመቀጠልም ደግሞ ይህ ታሪክን ለትዉልድ የማስጨበጥ እና ህዝባችን ታሪኮቻችን ወደዉ እና በግል ተነሳሽነት ተነስተዉ ለማጥናት አነቃቂ እና አበረታታች የሆኑ የተለያዮ ሙዚየሞችን የመጎብኘት ፣ ታሪካዊ የሆኑ ዝግጅቶችን በማመቻቸት ዜጎችን በማዘጋጀት፣ የኢትዮጵያዊያን ዜጎች ሀገራቸዉን እንዲጎበኙ በጀት ተመድቦ በቅናሽ ዋጋ እንዲነቃቁ በማበረታታት፣ ቤተሰቦች ሀላፊነትን ወስደዉ ልጆቻቸዉን ሀገር ወዳድ እና ሀገር ተረካቢ ትዉልድ ሆነዉ እንዲነሱ በተለያዮ መንስኤዎች በመደገፍ ሀላፊነታቸዉን እንዲወጡ በማድረግ የደረሱብንን ሀገራዊ ጉዳቶች መግታት እና ከፍተኛ ለዉጥ ማምጣት እንደምንችል ለማሳሰብ ተገደናል። ደራሲ ተዉኔት፣ ፀሀፊ፣ ዜማ እና አዘጋጅ:- አማኑኤል ኢተአ አዘጋጅ፣ አቅራቢ፣ ኘሮዲዮሰር እና ዳይሬክተር :- ተስፋዬ ሺፈራዉ አዘጋጅ፣ ጋዜጠኛ ፣ፀሀፊ እና አቅራቢ:- እንቲሳር መሀመድ ቃለመጠይቅ፣ ፕሮግራም አቅራቢ እና የመገናኛ ሚዲያ ክትትል :- ቅድስት መላኩ